Μετοχές - Απαρέμφατα - Κριτήριο Αξιολόγησης


Το κείμενο προέρχεται από τη σειρά σχολικών βιβλίων της Κύπρου που προορίζονταν  για τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο γυμνάσιο αλλά αποσύρθηκαν ένα χρόνο μετά την εισαγωγή τους στα σχολεία. Επικεφαλής της συγγραφικής ομάδας είναι ο κ. Αντώνης Τσακμάκης, καθηγητής κλασικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο Κύπρου. Δυστυχώς δεν υπάρχουν πλέον στο διαδίκτυο ούτε στην ιστοσελίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου της Κύπρου.

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο Παρθένιος από τη Νίκαια της Βιθυνίας έζησε τον 1ο αι. π.Χ. και είναι γνωστός κυρίως ως ποιητής. Τα Ερωτικά παθήματα είναι μια συλλογή από συνοπτικές μυθολογικές ιστορίες με κοινό θέμα τις συμφορές που προκαλεί ο έρωτας. Οι ιστορίες δεν περιλαμβάνουν λεπτομέρειες και αφορούν γνωστά μυθολογικά πρόσωπα. Η ιστορία που ακολουθεί έχει σχέση με τον Αχιλλέα και το ερωτικό πάθημα μιας πριγκίπισσας από τη Λέσβο, της Πεισιδίκης.

Κείμενο - Περὶ Πεισιδίκης
Όταν ο Αχιλλέας άρχισε να κυριεύει τα νησιά που ήταν δίπλα στα ηπειρωτικά παράλια, επιτέθηκε και στη Λέσβο. Επειδή όμως (1)οἱ Μήθυμναν οἰκοῦντες αντιστέκονταν με πολλή γενναιότητα και ο Αχιλλέας βρέθηκε σε μεγάλο αδιέξοδο που δεν μπορούσε (2)πορθεῖν τὴν πόλιν, κάποια Πεισιδίκη Μηθυμναία, κόρη του βασιλιά, (3)θεασαμένη ἀπὸ τοῦ τείχους τὸν Ἀχιλλέα τον ερωτεύτηκε. Κι έτσι (4)τὴν τροφὸν διαπεμψαμένη (5)ὑπισχνεῖται ἐγχειρίσειν αὐτῷ τὴν πόλιν, αν βέβαια πρόκειται (6)αὐτὴν γυναῖκα ἕξειν. Εκείνος δέχτηκε αμέσως την πρότασή της. Όταν όμως κατέκτησε την πόλη, (7)νεμεσήσας για την πράξη της (8)ἐκέλευσε τοὺς στρατιώτας καταλεῦσαι τὴν κόρην.
Παρθένιος, Ἐρωτικὰ παθήματα

Λεξιλογική διευκόλυνση: θεῶμαι: βλέπω, τροφός: μπέιμπι σίτερ (το αφήνουμε όπως είναι), διαπέμπομαι: στέλνω, εγχειρίζω: παραδίδω, νεμεσῶ: εξοργίζομαι, καταλεύω: σκοτώνω με λιθοβολισμό

Παρατηρήσεις:
1.      Να αποδώσετε στα ελληνικά τα σημεία του κειμένου με τα μαύρα γράμματα. Γράψτε την ελληνική απόδοση με βάση την αρίθμηση που σας δίνεται.

(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
8 μονάδες
2.      Με τη βοήθεια της γραμματικής (α) να αναγνωρίσετε το χρόνο των απαρεμφάτων που ακολουθούν και (β) να γράψετε τον ίδιο τύπο στον ενεστώτα:


χρόνος στον οποίο βρίσκονται
ίδιος τύπος στον Ενεστώτα
ἐγχειρίσειν:


καταλεῦσαι:



2 μονάδες
3.      Να αναγνωρίσετε το είδος των μετοχών (χρονική, υποθετική, εναντιωματική, αιτιολογική, τροπική, τελική, επιθετική, κατηγορηματική) στα παρακάτω παραδείγματα: (γράψτε την απάντηση δίπλα στο κάθε παράδειγμα)
Ὁ Νικίας ταῦτα φοβούμενος ἔστειλεν ἐπιστολήν.
Ἰάσων εὐθύς τριήρεις ἐπλήρου (γέμισε) ὡς βοηθήσων κατά θάλατταν.
Δίκαια δράσας συμμάχους τους θεούς ἕξεις (θα έχεις).
Ὁ Λεοντιάδης ταῦτα πράξας εἰς Λακεδαίμονα ἐπορεύετο.
Ἀθάνατόν γε ἡ ψυχὴ φαίνεται οὖσα.
5 μονάδες
4.      Να αναγνωρίσετε το είδος του απαρεμφάτου (ειδικό – τελικό) στα παραδείγματα που ακολουθούν: (γράψτε την απάντηση δίπλα στο κάθε παράδειγμα)
Οἱ Πέρσαι ἐνόμιζον τους ἀχαρίστους, ἀδίκους εἶναι.
Βούλομαι ὀλίγῳ μακρότερα περί τῶν πόλεων εἰπεῖν.
2 μονάδες

5.      Για κάθε παράδειγμα που ακολουθεί δίνεται και η ελληνική απόδοση. Με αυτό το δεδομένο βρείτε ποιο είναι το υποκείμενο των απαρεμφάτων στις αρχαιοελληνικές προτάσεις και κυκλώστε το.
Ὁ διδάσκαλος πειρᾶται διδάσκειν ὑμᾶς τά γράμματα / Ο δάσκαλος προσπαθεί να μας μάθει τα γράμματα
Φησί με τους στρατηγούς ἀποκτεῖναι / Λέει ότι σκότωσα τους στρατηγούς
Λέγεται Κῦρον εἰσβάλλειν εἰς την Κιλικίαν / Λέγεται ότι ο Κύρος εισβάλλει στην Κιλικία.
3 μονάδες

Δεν υπάρχουν σχόλια: