Διατροφή - Επισιτιστική κρίση

 Η επισιτιστική κρίση είναι παγκόσμια και ήρθε για να μείνει

Οι όροι «αγροδιατροφική κρίση» και «επισιτιστική κρίση» δεν χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά ύστερα από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία.

Το 2011 μια οξύτατη τέτοια κρίση στη Βόρεια Αφρική και τη Μ. Ανατολή, περιοχές όπου το ψωμί είναι η βάση της διατροφής του πληθυσμού, πυροδότησε την Αραβική Άνοιξη, ανατροπές καθεστώτων και μεγάλες γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Το 2021 το φάντασμα της επισιτιστικής κρίσης επανήλθε, αυτή τη φορά όχι μόνο για τον Τρίτο Κόσμο, αλλά εξίσου και για τον Δεύτερο και τον Πρώτο, εξαιτίας του συνδυασμού δυο βασικών αιτιών: αφενός λόγω της διαταραχής στις εφοδιαστικές αλυσίδες τη στιγμή που το άνοιγμα των οικονομιών ύστερα από τα λοκντάουν αύξησε απότομα την παγκόσμια ζήτηση σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων˙ αφετέρου λόγω μείωσης της παραγωγής δημητριακών σε περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου (ΗΠΑ και Ευρώπη) λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων (ξηρασία και τυφώνες, εξάντληση των αποθεμάτων νερού, ραγδαία μείωση των σμηνών μελισσών που επιτελούν την αναντικατάστατη διαδικασία της επικονίασης κ.λπ.), τα οποία οφείλονται σε μια άλλη κρίση που εξελίσσεται παράλληλα: την κλιματική. Και ενώ αναμενόταν -βάσει των επίσημων προβλέψεων που προϊόντων των ετών καθίστανται συνώνυμες της αναξιοπιστίας- η επιστροφή στην πολυπόθητη κανονικότητα, ο πόλεμος την Ουκρανία ανατροφοδοτεί όλες τις αιτίες και επεκτείνει την κρίση στο απροσδιόριστο μεσοπρόθεσμο μέλλον.

Για να ολοκληρώσουμε τη γενική εικόνα, πρέπει να μιλήσουμε και για έναν άλλο κρίσιμο παράγοντα που, ενώ φαίνεται μη σχετιζόμενος, εμπλέκεται όλο και πιο καθοριστικά: την ενεργειακή κρίση! Πρώτον, γιατί οι μονάδες ορυκτής ενέργειας που απαιτούνται για να παραχθεί μία μονάδα διατροφικής ενέργειας αυξάνονται διαρκώς (η αναλογία είναι ήδη 3/1!) και, δεύτερον, γιατί στις διαταραγμένες εφοδιαστικές αλυσίδες «πέφτουν κορμιά» για την εξασφάλιση κοντέινερ και πλοίων μεταφοράς για πάσης φύσεως εμπορεύματα – και εύκολα μπορούμε να φανταστούμε ότι το σιτάρι και το καλαμπόκι για τους πεινασμένους του Τρίτου Κόσμου δεν θα είναι η πρώτη προτεραιότητα…

Η απλή, αδρή περιγραφή των αιτιών κάνει φανερό πως η επισιτιστική κρίση είναι πλέον παγκόσμια και έχει δομικό χαρακτήρα: ανεξάρτητα από πρόσκαιρες υφέσεις, η τάση θα είναι να εμπεδώνεται και να ενισχύεται. Ο μόνος τρόπος να αποφευχθεί μια τέτοια δυστοπική προοπτική για την ανθρωπότητα είναι να αναστραφεί η κλιματική κρίση, που με τη σειρά της προϋποθέτει την ταχύτατη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Και είναι εδώ ακριβώς που ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μεσοπρόθεσμα δυσμενείς επιπτώσεις: αντί για απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, έχουμε γενική (επί)στροφή στα ορυκτά καύσιμα! Πάνω από τα πεδία των μαχών ακούγεται η τρομερή κραυγή «περισσότερο κάρβουνο» ώς τα πέρατα του πλανήτη…

Πάνος Κοσμάς, Μπάμπης Μιχάλης, Εφσυν 27.03.22

Ερωτήσεις

1.    Σύμφωνα με το κείμενο (Σ, Λ)

        I.        οι επισιτιστικές κρίσεις ιστορικά δεν επηρεάζουν τις πολιτικές συνθήκες μιας χώρας.

      II.        ο πόλεμος στην Ουκρανία πυροδότησε μια πρωτόγνωρη επισιτιστική κρίση.

    III.        η επισιτιστική κρίση συνδέεται με την κλιματική κρίση

    IV.        η επισιτιστική κρίση είναι παροδικό φαινόμενο λόγω συγκυρίας

      V.         η παραγωγή τροφής είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρα

 

2.      Με ποια λογική το κείμενο συνδέει την επισιτιστική κρίση με την ενεργειακή;

3.      Καταγράψτε σύντομα σε μορφή σημείωσης τις αιτίες που αναφέρονται στο κείμενο.

4.      Να σχολιάσετε τη χρήση των εισαγωγικών στις φράσεις:  «αγροδιατροφική κρίση» και «πέφτουν κορμιά»