αξιολογικός ανταγωνισμός


Φαίνεται να υλοποιείται λοιπόν άλλη μια «κυβερνητική δέσμευση έναντι της κοινωνίας» που αφορά τις σπουδές των παιδιών της. Μετά από χρόνια συζητήσεων που μείνανε στη μέση, προτάσεων που έμειναν μετέωρες ήρθε το ΠΔ για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών «για να βάλει μια τάξη»… στην τάξη. Είναι όμως έτσι;

Αυτό που η κοινωνία λέγεται πως θέλει είναι ένας «καλός» εκπαιδευτικός που κάνει «σωστά» τη δουλειά του. Όροι δυσπροσδιόριστοι που σχετίζονται άμεσα με τις προτεραιότητες και τους στόχους που θέτει μια κοινωνία στην πράξη και το ίδιο το σχολείο ως θεσμός της πολιτείας και όχι κατ’ ανάγκη με κριτήρια επιστημονικά και παιδαγωγικά. Έτσι και σήμερα παρά την πλήρη αποτυχία του νεοφιλελεύθερου μοντέλου υποστηρίζεται ότι η τόνωση του ανταγωνισμού στα σχολεία θα οδηγήσει στη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Μ’ αυτό το σκεπτικό ενσωματώνεται και η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. «Επιτέλους» αναφωνούν κάποιοι «να καλυτερέψει η εκπαίδευση των παιδιών μας».

Ξεχνούν όμως ότι χιλιάδες εκπαιδευτικοί αξιολογούνται εδώ και 15 περίπου χρόνια. Είναι όλοι αυτοί που στριμώχτηκαν στην ουρά του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ και επιλέχτηκαν σαν οι «καλύτεροι». Άλλωστε το νεοφιλελεύθερο δόγμα και η εμμονή στην υπεράσπισή του θεωρεί ότι κάθε διαγωνισμός είναι η πιο αξιόπιστη διαδικασία επιλογής, από τη στιγμή που υποτίθεται ότι οι ανταγωνιστικές συνθήκες αναγκάζουν τους συμμετέχοντες να βελτιώνονται. Και ο ανταγωνισμός ήταν σκληρός. Το αποδεικνύει η μεγάλη αγορά που άνοιξε με τα ιδιαίτερα και τα φροντιστήρια για υποψηφίους. Το αποδεικνύει και η εξωφρενική αναλογία μεταξύ διοριστέων και υποψηφίων. Συνέτρεχαν λοιπόν όλες οι προϋποθέσεις να μπουν στα σχολεία και να διδάξουν «οι καλύτεροι». Κι αν πιστέψουμε σ’ αυτό το ιδεολόγημα μπήκαν «οι καλύτεροι». Κι όμως, τι άλλαξε στην εκπαίδευση; Γιατί δεν λειτούργησαν τα σχολεία σύμφωνα με τις προσδοκίες της κοινωνίας; Γιατί ακόμα το σχολείο θεωρείται βαρετό και απαξιωμένο; Πού οφείλεται η αντίφαση να επιλέγεις τους «καλύτερους» και το σχολείο να φυλλορροεί; Μήπως τελικά το πρόβλημα δεν είναι ο εκπαιδευτικός;

Με το ΠΔ για την αξιολόγηση καθιερώνεται ο numerus clausus προαγόμενων εκπαιδευτικών όπως και στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ. Μ’ άλλα λόγια διαμορφώνεται ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον που αναγκαστικά θα πρέπει να πετάξει έξω σαν «ελλιπείς»  ακόμη κι εκπαιδευτικούς που κάνουν καλά τη δουλειά τους. Κι αυτό πρέπει να γίνει υποχρεωτικά μια που τα ποσοστά προαγωγής στον επόμενο υπαλληλικό βαθμό είναι συγκεκριμένα. Το κριτήριο λοιπόν στρεβλώνεται για να υπηρετήσει έναν άλλο σκοπό: τη φτηνή εκπαίδευση. Αποπροσανατολίζει από το περιεχόμενο και υπηρετεί την αγοραία καχυποψία της λογιστικής οικονομίας.

Τα παραπάνω δεν ειπώθηκαν για να συζητηθεί η βελτίωση του ΠΔ. Η απόρριψή του είναι προϋπόθεση για να προχωρήσουμε. Μπορούν όμως να δείξουν δύο πράγματα: Από τη μια ότι το ιδεολόγημα του ελεύθερου ανταγωνισμού δεν είναι καινούριο και θα ήταν αφελές να πιστεύουμε ότι η εφαρμογή ενός ακόμα ανταγωνιστικού φίλτρου στους εκπαιδευτικούς θα βελτιώσει το εκπαιδευτικό έργο. Μόνο τη ζωή στα σχολεία θα χειροτερέψει με ότι αυτό συνεπάγεται και για τη διδασκαλία. Από την άλλη η εφαρμογή της αξιολόγησης θα οδηγήσει σε περισσότερες στρεβλώσεις  και σίγουρα δεν θα βελτιώσει σε τίποτα την παρεχόμενη εκπαίδευση γιατί πολύ απλά δεν την αγγίζει. Πολύ σύντομα θα φανεί ότι γι’ άλλη μια φορά μπροστά στο δέντρο χάνουμε το δάσος κι ότι όσο χτυπάμε το σαμάρι (τον εκπαιδευτικό) θα μένουν στο απυρόβλητο οι παθογένειες του πλαισίου που καθορίζουν την καθημερινότητα στα σχολεία και το ρόλο του εκπαιδευτικού και των μαθητών στη διαδικασία της μάθησης. Αναβάλλεται ή ματαιώνεται γι’ άλλη μια φορά το ζητούμενο που τίθεται από την καθημερινή διδακτική πράξη: η κριτική, η αξιολόγηση και η ανατροφοδότηση που αφορά το πλαίσιο, τις συνθήκες, τους στόχους και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης.

Τελικά το ΠΔ της αξιολόγησης ρίχνει στάχτη στα μάτια μιας κοινωνίας που ψάχνει ενόχους μέσα στην κρίση και βγάζει στον αφρό όσους σχεδίασαν και σχεδιάζουν αποτυχημένες εκπαιδευτικές πολιτικές με όρους αγοράς και κριτήρια φυσικής επιλογής.

(δημοσιεύτηκε στο Αλφαβήτα στις 5 Μαρτίου 2013)

Δεν υπάρχουν σχόλια: