Θαυμαστός νέος κόσμος ή "βιολογική Χιροσίμα";

            Μέσα στο δεύτερο μισό του αιώνα που τελειώνει, και μαζί του μια ολόκληρη χιλιετία, είδαμε μια έκρηξη γνώσης όσον αφορά τον τομέα της Μοριακής Βιολογίας, έκρηξη που προκαλεί θαυμασμό, αλλά και φόβο.

            Ξεκινώντας με την ιστορική ανακάλυψη των Crick και Watson, ότι το DNA, με τη διπλο-ελικοειδή δομή του, είναι η πηγή της κληρονομικότητας, ο γενετικός κώδικας, βρεθήκαμε σήμερα να καταλαβαίνουμε την ανθρώπινη υπόσταση σε μοριακό επίπεδο.

            Το ανθρώπινο γονιδίωμα αποτελείται από περίπου 100.000 γονίδια, μεταλλάξεις των οποίων μπορεί να έχουν και χρήσιμες, αλλά και καταστροφικές συνέπειες.

            Η πλήρης αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το 2003, κάτι που θα έχει τρομακτικές επιπτώσεις, καθώς πλέον η γνώση αυτή δίνει απίστευτες δυνατότητες στους επιστήμονες.

            Σήμερα, ήδη μπορούμε να εντοπίσουμε συγκεκριμένες κληρονομικές ασθένειες σε μεταλλαγμένα γονίδια και με τη βοήθεια της βιοτεχνολογίας θα μπορούμε να επεμβαίνουμε ώστε να "διορθώσουμε" το λάθος.

            Δηλαδή, σιγά σιγά, φεύγουμε από την προληπτική ιατρική και οδηγούμεθα στην προγνωστική ιατρική. Βέβαια, ενώ έχουν κατ' αρχάς τεθεί οι βάσεις, θα πάρει καιρό έως ότου όλα αυτά να αρχίσουν να εφαρμόζονται στην καθημερινότητα και να γίνουν υπόθεση ρουτίνας.

            Πρέπει να τονιστεί ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος, το πιο πολύπλοκο "αντικείμενο" του σύμπαντος, "φτιάχνεται" από τουλάχιστον 3.195 γονίδια, περίπου 50% πιο πολλά από κάθε άλλο όργανο του ανθρώπου!

            Ο εγκέφαλος, καθώς είναι η μηχανή του νου, χρειάζεται πολλές "πληροφορίες" για να φτιαχτεί. Αν φανταστούμε τα 100 δις. "καλωδιωμένα" νευρόνιά του, καταλαβαίνουμε την πολυπλοκότητα του συστήματος και τη δυσκολία που παρουσιάζει η κατανόηση των εγκεφαλικών λειτουργιών.

            Τα τελευταία χρόνια οι προσπάθειες των επιστημόνων έχουν εστιαστεί στις εσωτερικές δομές των νευρικών κυττάρων ή νευρονίων, τα μικροσωληνίδια (microtubales), που έχουν βασικά χαρακτηριστικά κβαντικού συστήματος και φαίνεται ότι παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη λειτουργία της μνήμης και σε όλα τα συνεπακόλουθά της.

            Μάλιστα, τελευταία, μια συγκεκριμένη πρόταση για τη φυσικο-χημική διεργασία, που συντελείται στον εγκέφαλο κατά την απόθεση της μνήμης, στηρίζεται πάνω στα μικροσωληνίδια.

            Φαίνεται επίσης ότι τα μικροσωληνίδια παίζουν βασικό ρόλο στη νόσο Alzheimer και, επειδή έχουν εντοπιστεί τα υπεύθυνα γονίδια, γίνονται προσπάθειες έτσι ώστε να εντοπιστούν οι μεταλλάξεις που δημιουργούν το πρόβλημα, με στόχο να είναι εφικτό να διορθωθεί αυτό.

            Τελικά πού βαδίζουμε με όλες αυτές τις απίστευτες εξελίξεις; ο "Θαυμαστός Νέος Κόσμος" του Χάξλεϊ ωχριά μπροστά σε αυτά που συμβαίνουν τώρα και ακόμη περισσότερο, μπροστά σε αυτά που θα συμβούν στη νέα χιλιετία.

            Πάντως, είναι σήμερα άμεση η ανάγκη θέσπισης διεθνών κανονισμών για τη χρήση των τεχνικών της μοριακής βιολογίας, πριν βρεθούμε μπροστά στη δυσάρεστη έκπληξη μιας "βιολογικής Χιροσίμα". Παράλληλα, πρέπει να ενημερώνεται συνέχεια ο κόσμος, για να διαλυθούν οι μύθοι και οι φόβοι που γεννιούνται από την άγνοια.

            Η ενημέρωση θα συμβάλει τόσο στη βελτίωση των σχέσεων ασθενών-γιατρών όσο και στην αποδοχή και κατανόηση των αναγκαίων πειραματισμών που γίνονται, και θα γίνουν στο μέλλον, καθώς κανένας δεν μπορεί να εμποδίσει την εξέλιξη της επιστήμης.

            Παράλληλα, πρέπει να καταλάβουμε ότι το ζητούμενο δεν είναι η δημιουργία ενός "βιολογικού Καιάδα", όπου στόχος θα είναι η δημιουργία μιας "ανώτερης φυλής ανθρώπων", αλλά να σταματήσει ο ανθρώπινος πόνος, με την καταπολέμηση των ασθενειών που μαστίζουν την ανθρωπότητα σε γονιδιακό επίπεδο.

            Εξάλλου, η γονιδιακή ποικιλομορφία του ανθρώπινου είδους έχει εξασφαλίσει την επιβίωσή του, γι' αυτό και είναι λάθος να σκεφτόμαστε τη δημιουργία γενετικά πανομοιότυπων ανθρώπων "κατά παραγγελία".

Δημήτρης Νανόπουλος, 24/4/1999

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

1.      Με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται η συνοχή του κειμένου στις παραγράφους 3-8; (αντωνυμίες, μεταβατικές λέξεις, επανάληψη λέξεων)

2.      Να εντοπίσεις στο κείμενο λέξεις που ανήκουν σε ειδικό λεξιλόγιο.

3.      Να αντικαταστήσεις τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου με κατάλληλες συνώνυμες και να γράψεις με τις υπογραμμισμένες δικές σου προτάσεις.

4.      Πού θα μπορούσε να έχει δημοσιευτεί αυτό το κείμενο και γιατί;

5.      Τι πρέπει να γίνει, σύμφωνα με το κείμενο, ώστε να αποφευχθούν οι κίνδυνοι που εκθέτει ο συγγραφέας; Να απαντήσετε με τη μεγαλύτερη δυνατή συντομία.