Οδύσσεια Α΄ Γυμνασίου ραψ. π Διαγώνισμα

15        Δεν πρόλαβε να πει τον λόγο του, κι ο αγαπημένος γιος του

πρόβαλε στη θύρα. Τα 'χασε ο χοιροβοσκός,

κι όπως πετάχτηκε όρθιος, του πέφτουν οι κούπες απ' το χέρι,

 που τις ετοίμαζε να συγκεράσει κρασί σπινθηροβόλο.

Τρέχοντας, με τον κύρη του αντικρίστηκε και βουρκωμένος τον ασπάστηκε

20        στην κεφαλή, στα δυο ωραία του μάτια, στα δυο του χέρια.

Με πόση αγάπη ένας πατέρας υποδέχεται τον γιο του,

που γύρισε επιτέλους από χώρα μακρινή πάνω στα δέκα χρόνια,

μοναχογιός μονάκριβος, μεγαλωμένος με βάσανα και κόπο^-

έτσι και τον θεόμορφο Τηλέμαχο τον έσφιξε στην αγκαλιά του

25        ο θείος¹ χοιροβοσκός και τον εγέμισε φιλήματα,

σάμπως να γλίτωσε από θάνατο.

Ολοφυρόμενος τον προσφωνούσε και σαν πουλιά τα λόγια του πετούσαν:

«Ήλθες, γλυκό μου φως! Κι εγώ δεν έλεγα πως θα σε ξαναδούν τα μάτια μου,

αφότου εμίσεψες με το καράβι σου στην Πύλο.

30        Μα τώρα εμπρός, κόπιασε μέσα, παιδί μου αγαπημένο,

να σε χαρεί η ψυχή μου βλέποντας πως είσαι πάλι εδώ,

φτασμένος απ' τα ξένα. [...]»

[…]

100      Πήρε τον λόγο τώρα και του μίλησε βασανισμένος ο Οδυσσέας και θείος:

«Φίλε, θαρρώ πως επιτρέπεται να πω κι εγώ τον λόγο μου.

Σ’ ακούω αλήθεια κι η καρδιά μου γίνεται κομμάτια,

με τις ξεδιαντροπιές που λέτε των μνηστήρων, όσα μες στο παλάτι

μηχανεύονται και δεν σε λογαριάζουν, ας είσαι αυτός που είσαι.

105      Πες μου, [...] μήπως από φωνή θεού

σ' εχθρεύεται ο λαός; ή πικραμένος κατηγορείς

τ' αδέλφια σου; Κι όμως σ' αυτά στηρίζεται

όποιος συναγωνίζεται μαζί τους, αν έχει σηκωθεί φιλονικία μεγάλη.

Νέος ας ήμουνα κι εγώ, αν είχα το κουράγιο σου,

110      να 'μουνα ο γιος του άψογου Οδυσσέα^- [...]

112      τότε επιτόπου να μου κόψει το κεφάλι ο κάθε ξένος,

αν δεν γινόμουνα σ' όλους αυτούς η συμφορά τους [...].

115      Αν πάλι, έναν εμένα, οι πολλοί με δάμαζαν,

καλύτερα μες στο παλάτι μου νεκρός να πέσω χτυπημένος,

παρά να βλέπουν συνεχώς τα μάτια μου τα ανόσια έργα τους· [...].»

122          Ανταποκρίθηκε στα λόγια του ο φρόνιμος Τηλέμαχος:

«Ξένε, ξεκάθαρα, χωρίς περιστροφές θα σου μιλήσω.

Μήτε ο λαός μ' εχθρεύεται κι είναι βαρύς μαζί μου,

125      μήτε τ' αδέλφια μου κατηγορώ, που όποιος συναγωνίζεται μαζί τους,

βρίσκει σ' αυτά πράγματι στήριγμα, αν σηκωθεί φιλονικία μεγάλη.

Γιατί ο Κρονίδης τη γενιά μας μονόκληρη την έκαμε·

μοναχογιό τον γέννησε ο Αρκείσιος τον Λαέρτη,

μοναχογιό ο Λαέρτης τον πατέρα μου Οδυσσέα^-

130      κι ο Οδυσσέας πάλι μόνο εμένα έσπειρε και μ' άφησε⁴

σε τούτο το παλάτι, αλλά δεν πρόλαβε το όφελος να δει.

Και να στο σπίτι τώρα χιλιάδες οι κακόβουλοι ξεφύτρωσαν [...]

136      τόσοι της μάνας μου οι μνηστήρες, τόσοι λυμαίνονται⁵ το βιος μου.

Παρατηρήσεις:

1. Να εντοπίσετε στα αποσπάσματα μία παρομοίωση και να εξηγήσετε τι ακριβώς θέλει να αναδείξει, να μεταδώσει ο ποιητής με τη συγκεκριμένη παρομοίωση.

5 μονάδες

2.      Σε ποιο σημείο ο Εύμαιος υποδέχεται τον Τηλέμαχο και τι νομίζετε ότι νιώθει ο Οδυσσέας όταν ακούει τα λόγια του χοιροβοσκού;

5 μονάδες

3.      Αφού διαβάσετε το παρακάτω δημοτικό τραγούδι να απαντήσετε στην ερώτηση που ακολουθεί:

Γιατί δακρύζεις, λυγερή, και βαριαναστενάζεις;

Μήνα πεινάς, μήνα διψάς, μην έχεις κακή μάνα;

Μήτε πεινώ, μήτε διψώ, μήτε έχω κακή μάνα˙

ξένε μου κι αν εδάκρυσα κι αν βαριαναστενάζω,

τον άντρα έχω στην ξενιτιά και λείπει δέκα χρόνους.

Το παραπάνω απόσπασμα χρησιμοποιεί την τεχνική των άστοχων ερωτήσεων.

α. Γιατί πιστεύετε ότι ονομάζονται έτσι;

β. Να προσδιορίσετε τους στίχους όπου διαπιστώνετε ότι ο Όμηρος χρησιμοποιεί την ίδια τεχνική στο απόσπασμα που σας δόθηκε.

γ. Σε τι ακριβώς δίνει έμφαση ο ποιητής με τη χρήση αυτής της τεχνικής;

5 μονάδες

4.      Τι επιδιώκει ο Οδυσσέας με την παρέμβασή του στη συζήτηση; Να απαντήσετε με αποδείξεις τα λόγια που χρησιμοποιεί για κάθε επιδίωξή του.

5 μονάδες