Αρχαική εποχή (σελ. 86-88) διάγραμμα

Η κρίση του ομηρικού κόσμου

Η αύξηση του πληθυσμού στα ομηρικά χρόνια οδήγησε σε οικονομική κρίση γιατί:

1.      οι καλλιεργούμενες εκτάσεις ήταν λίγες και ανήκαν σε λίγους

2.      δεν υπήρχαν τα μέσα για να βοηθήσουν στην αύξηση της παραγωγής

3.      δεν υπήρχε άλλη πηγή επιβίωσης και πλούτου εκτός από τη γη

Λόγω της κρίσης ο βασιλιάς χάνει μέρος της εξουσίας του από τους ευγενείς οι οποίοι:

1.      έχουν οικονομική δύναμη επειδή διαθέτουν μεγάλες εκτάσεις γης

2.      ασχολούνται με τη σωματική άσκηση και την πνευματική τους καλλιέργεια

3.      εκτρέφουν άλογα και προετοιμάζονται ως πολεμιστές (άρα: ευγενείς=ιππείς)

Λόγω της κρίσης οι ελεύθεροι μικρομεσαίοι καλλιεργητές και οι ακτήμονες για να επιβιώσουν θα στραφούν:

1.      στο εμπόριο

2.      στη ναυτιλία

3.      στη βιοτεχνία

Αν και κάποιοι πλούτισαν, δεν θα εξισωθούν με τους ευγενείς και δεν θα αποκτήσουν αμέσως πολιτικά δικαιώματα. Εξακολουθούν να ανήκουν στο πλήθος.

Οι δούλοι αυξάνονται γιατί κατά την αντίληψη της εποχής ο πολίτης πρέπει να είναι απαλλαγμένος από τις χειρονακτικές εργασίες. Δούλοι γίνονται οι:

1.      αιχμάλωτοι πολέμου

2.      χρεωμένοι στους ευγενείς πολίτες

Η αντιμετώπιση της κρίσης

Για να αντιμετωπιστεί η κρίση έπρεπε να ανοίξει η κλειστή οικονομία. Οι λύσεις ήταν τρεις:

1.      να αναπτυχθεί το εμπόριο και η βιοτεχνία

2.      να κατακτήσουν οι πόλεις νέα εδάφη

3.      να ιδρύσουν αποικίες για να λύσουν το πρόβλημα του υπερπληθυσμού

Κάθε πόλη – κράτος ακολουθεί διαφορετική λύση ή συνδυάζει και τις τρεις. Π.χ η Αθήνα εμπόριο και βιοτεχνία ενώ η Σπάρτη κατακτήσεις.

Εξαιτίας λοιπόν της κρίσης εγκαινιάζεται ο δεύτερος αποικισμός (8^ος – 6^ος αι. π.Χ). Πρόκειται για τη μαζική και οργανωμένη μετακίνηση πληθυσμών από τη μητρόπολη σε μια νέα περιοχή της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου.